مطالعه مورد ـ شاهدی عوامل موثر بر میگرن و سردرد تنشی در دانش آموزان دبستانی شهر شیراز

سردرد یک مشکل شایع در دوران کودکی است. اکثر مطالعات انجام گرفته در خصوص سردرد از جنبه های توصیفی برخوردار بوده و به بررسی شیوع انواع مختلف سردرد پرداخته اند. به همین دلیل و به منظور تعیین نقش عوامل مؤثر بر میگرن و سردرد تنشی در دانش آموزان دبستانی مطالعه حاضر بصورت مورد ـ شاهدی انجام شده است.           در پژوهش حاضر ابتدا 2226 دانش آموز دبستانی (13 ـ 6 سال) از بین چهار ناحیه آموزش و پرورش شیراز به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. ابتدا دانش آموزان بر اساس معیارهای انجمن بین المللی سردرد غربال شده و سپس افراد مشکوک توسط پزشک متخصص تحت معاینه بالینی قرار گرفتند. در این مرحله 38 دانش آموز مبتلا به میگرن (1.7 درصد) و 122 دانش آموز   (5.5 درصد) مبتلا به سردرد تنشی تشخیص داده شدند. در این مطالعه هر مورد مبتلا به میگرن با 3 شاهد و هر مورد مبتلا به سردرد تنشی با 2 شاهد از نظر مدرسه، سن و جنس جور شده و مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به نحوه جورسازی، مدل رگرسیونی لجستیک شرطی مورد استفاده قرار گرفت.           نتایج این پژوهش نشان می دهد که سابقه مثبت خانوادگی و الگوی خواب غیرطبیعی بعنوان مهمترین عوامل خطر برای مبتلایان به میگرن و سردرد تنشی می باشند. بطوریکه سابقه خانوادگی مثبت شانس ابتلا به میگرن و سردرد تنشی را به ترتیب   4/8 (4/25-8/2: ci 95%) و 9/2 (9/4-7/1: ci 95% ) برابر افزایش می دهند. علاوه بر آن الگوی خواب غیر طبیعی شانس ابتلا به میگرن و سردرد تنشی را به ترتیب برابر با 6/5 (8/20-3/1 :ci 95%) و 4/4(4/8-2/2 :ci 95%) افزایش می دهند. همچنین نسبت شانس ابتلا به میگرن و سردرد تنشی برای بیماریهای آتوپیک (آسم، رنیت، کهیر و اگزما) برابر 4/15 و 1/2 گزارش شده است. وضعیت اجتماعی ـ اقتصادی، دست برتری، تغذیه با شیر مادر، نحوه مطالعه، زمینه خانوادگی و نحوه زایمان کودک با انواع سردرد رابطه معنی داری را نشان نمی دهند.           نتایج بدست آمده نشان می دهند که میگرن بعنوان یک بیماری ارثی همچنان مطرح است، در حالیکه رابطه نشان داده شده در مبتلایان به سردرد تنشی احتمالاً بیشتر نشان دهنده وجود تنش در خانواده دانش آموز می باشد. همچنین الگوی خواب طبیعی می تواند نقش موثری در تسکین درد در انواع سردرد داشته باشد و در پیشگیری از حملات سردرد مؤثر واقع شود.